Việc bảo đảm ổn định hoạt động khai thác cảng biển mang đến lợi thế cho các hiệp hội, chủ hàng, doanh nghiệp trong quá trình thương lượng giá cước vận chuyển với hãng tàu.
Trong bối cảnh nhiều cảng lớn trên thế giới ùn tắc nghiêm trọng, kéo theo giá cước vận tải tăng phi mã ảnh hưởng không nhỏ tới tính cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam, ông Hoàng Hồng Giang, Phó Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam (Bộ GTVT) cho biết, tắc nghẽn tại các cảng lớn trên thế giới khiến tình trạng thiếu container, thiếu tàu liên tục xảy ra, song, các khoản phụ phí hãng tàu áp dụng tại Việt Nam vẫn không tăng, không phát sinh phụ phí mới.
Thời điểm cuối tháng 7/2021, cảng Cát Lái – cảng biển đảm nhận 40% hàng xuất nhập khẩu của Việt Nam – có hiện tượng 80% mặt bằng cảng liên tục trong tình trạng ứ đọng conntainer do ảnh hưởng của dịch COVID-19, nhiều địa phương phía nam thực hiện giãn cách xã hội khiến doanh nghiệp phải dừng hoạt động, hàng nhập về chứa đầy các kho, mặt bằng cảng cũng bị chiếm dụng để phục vụ container hàng nhập khẩu.
Nhận diện nguy cơ tắc nghẽn tại cảng biển, Bộ trưởng Bộ GTVT đã chỉ đạo Cục Hàng hải Việt Nam và các đơn vị chuyên môn, phân tích tình hình, đề xuất các phương án xử lý và báo cáo Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan đưa ra cơ chế phối hợp, tập trung di chuyển khẩn cấp các container tồn bãi vào các bãi ICD trong các khu, cụm công nghiệp. Sau 1 tuần triển khai quyết liệt, đồng bộ, diện tích khai thác cảng Cát Lái được đưa về ngưỡng an toàn, luôn trống từ 25 – 40% công suất bãi, nguy cơ ùn tắc được ngăn chặn và hoạt động tiếp nhận tàu, phục vụ hàng xuất nhập khẩu tại Cát Lái ổn định.
“Với các cảng khác trong cả nước, Bộ GTVT cũng chỉ đạo Cục Hàng hải và các doanh nghiệp cảng liên tục rà soát, kiểm tra, xây dựng phương án di dời container, tăng cường liên kết giữa các cảng trong cùng khu vực và trên cả nước, nếu nguy cơ ùn tắc xuất hiện ở một cảng bất kỳ, dòng chảy hàng hóa xuất nhập khẩu không bị gián đoạn. Đến nay, cảng biển Việt Nam không tái diễn tình trạng tắc nghẽn”, Phó Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam chia sẻ.
Bên cạnh đó, Cục Hàng hải Việt Nam cũng nhận định, việc bảo đảm ổn định hoạt động khai thác cảng biển không chỉ giúp hàng hóa xuất nhập khẩu lưu thông ổn định, duy trì tăng trưởng mà còn mang đến lợi thế cho các hiệp hội, chủ hàng, doanh nghiệp trong quá trình thương lượng giá cước vận chuyển với hãng tàu.
Thông tin thêm, ông Hoàng Hồng Giang cho biết, nhờ sự ổn định của cảng biển, giá cước vận tải biển của Việt Nam hiện thấp nhất trong khu vực trên cùng tuyến. Đơn cử, giá cước trên cùng chặng đến cảng Los Angles, giá cước hãng tàu đang thu của chủ hàng Việt Nam thấp hơn các nước từ 500 – 1.000 USD. Trong khi các cảng biển lớn trên thế gới tắc nghẽn gây ra tình trạng thiếu container, thiếu tàu, song, các khoản phụ phí hãng tàu áp dụng tại Việt Nam không tăng, không phát sinh phụ phí mới.
“Hiện tại, trong cùng khu vực, quy mô xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường Mỹ chỉ đứng sau Trung Quốc. Thị trường tiềm năng cùng việc ngăn chặn hiệu quả nguy cơ ùn tắc tại cảng biển sẽ thu hút các hãng tàu mở thêm tuyến dịch vụ, duy trì định tuyến, định chuyến, giúp hàng hóa xuất nhập khẩu Việt Nam thoát được cảnh bị động trong bối cảnh “thiếu tàu, khan container”, duy trì chuỗi cung ứng và đà tăng trưởng, góp phần thực hiện thành công “mục tiêu kép” Chính phủ đề ra”, ông Hoàng Hồng Giang nói.
Theo thông tin từ Cục Hàng hải Việt Nam, cảng Los Angeles và cảng Long Beach ở bang California (hai cảng đảm nhận 40% lưu lượng hàng container vào Mỹ) vẫn đang ùn tắc nặng (từ 9/10 đến nay). Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại nhiều cảng ở New York, Savannah, Georgia do nhu cầu vận chuyển tăng cao bất thường. Trong khi đó, công tác xếp dỡ, giải phóng hàng hóa đang thiếu cả về công nhân cảng và phương tiện vận chuyển, lái xe. Để giải quyết tình hình này, Mỹ đã thực hiện kế hoạch “90 ngày chạy nước rút”. Trong 90 ngày, các cảng biển, đặc biệt là cảng Los Angeles và cảng Long Beach sẽ làm việc 24/7 để đẩy nhanh tiến độ xử lý container cập cảng thay vì chỉ làm 5 ngày/tuần, nghỉ vào buổi tối và cuối tuần.
Hiện nay, đại dịch COVID-19 không chỉ tác động mạnh vào hiệu suất khai thác các cảng ở Mỹ mà còn làm suy giảm năng lực nhiều cảng khác tại Trung Quốc, Châu Âu. Mới đây nhất, tháng 8/2021, cảng Ningbo Zhoushan (Chiết Giang, Trung Quốc)-cảng container đông đúc thứ 3 trên thế giới-đã đóng cửa một phần khi phát hiện công nhân cảng nhiễm virus SARS-CoV-2 biến chủng Delta. Trước đó, tháng 5/2021, cảng Yantian (Thâm Quyến, Trung Quốc), cũng phải đóng cửa trong gần 1 tháng khi dịch COVID-19 bùng phát, khiến lượng lớn hàng hóa trên các tuyến Châu Á-Bắc Mỹ bị nghẽn nhiều ngày.