Sản lượng vận tải hàng hoá XNK của Việt Nam gần như phụ thuộc vào hãng tàu nước ngoài. Đội tàu vận tải biển quốc tế VN còn thiếu và yếu.
Đội tàu container còn quá nhỏ bé
Ngày 27/5, tại Hải Phòng, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Xuân Sang chủ trì Hội thảo Phát triển đội tàu vận tải biển quốc tế của Việt Nam.
Đánh giá cao nỗ lực của Cục Hàng hải VN trong việc nghiên cứu, xây dựng Dự thảo Đề án phát triển đội vận tải biển quốc tế, Thứ trưởng Nguyễn Xuân Sang cho biết: Đề án tập trung đánh giá thực trạng đội tàu vận tải biển Việt Nam hiện tại, số lượng, chủng loại, tuổi tàu, cơ cấu của đội tàu và năng lực khai thác…, đồng thời đề ra các giải pháp phát triển vận tải biển Việt Nam giai đoạn 2021- 2026, định hướng đến năm 2030.
Thông qua Hội thảo, Thứ trưởng cũng bày tỏ mong muốn tiếp tục nhận được những đóng góp của các doanh nghiệp, hiệp hội để sớm xây dựng được một Đề án khả thi, tạo đột phát phát triển đội tàu biển quốc tế.
Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Xuân Sang
Báo cáo tại Hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Hàng hải VN Hoàng Hồng Giang nhận định, vận tải biển đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối hàng hoá giao thương giữa các nước trên thế giới. Hơn 80% sản lượng hàng hóa thương mại được vận tải bằng đường biển.
“Tuy nhiên, đội tàu trong nước chủ yếu vận tải nội địa và hoạt động tuyến quốc tế ngắn trong khu vực Châu Á, chưa thể cạnh tranh được đội tàu nước ngoài do cơ cấu đội tàu chưa hợp lý, trọng tải nhỏ. Trong khi đó, xu hướng thế giới phát triển tàu trọng tải lớn hơn để tối ưu hóa chi phí vận tải, đặc biệt là đội tàu container và tàu chuyên dụng”, Phó Cục trưởng Hoàng Hồng Giang nhận định.
Cũng theo ông Giang, việc phát triển đội tàu vận tải biển quốc tế của Việt Nam là hướng đi quan trọng để giảm chi phí vận tải, từng bước nâng cao thị phần vận tải hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đội tàu biển Việt Nam, giảm sự phụ thuộc vào đội tàu nước ngoài.
Phó Cục trưởng Cục Hàng hải VN Hoàng Hồng Giang
Thông tin rõ hơn về đội tàu biển Việt Nam, ông Võ Duy Thắng, Trưởng phòng Vận tải và Dịch vụ hàng hải (Cục Hàng hải VN) cho biết: Đội tàu của ta có xu hướng giảm về tổng số lượng tàu, nhưng tăng số lượng loại tàu có trọng tải lớn, tổng dung tích và trọng tải của đội tàu.
Giai đoạn 2016 – 2020, số lượng đội tàu vận tải biển dao động từ 1.000 đến trên 1.200 tàu. Số lượng tàu năm 2021 so với năm 2016 giảm trên 200 tàu (17,2 %). So với giai đoạn 2010 – 2015, đội tàu vận tải của Việt Nam đã giảm trên 400 tàu. Tuy nhiên, tổng dung tích và tổng trọng tải của đội tàu vận tải tăng trưởng trên 6%.
Đáng chú ý, đội tàu biển Việt Nam hiện chủ yếu phù hợp với thị trường vận chuyển hàng hóa ven biển nội địa hoặc quốc tế ngắn trong khu vực.
Toàn cảnh hội nghị
Đội tàu chưa thể cạnh tranh tại thị trường vận chuyển quốc tế, khi thế giới đang xu hướng phát triển cỡ tàu lớn hơn để tối ưu hóa chi phí (kích thước tàu chở hàng rời, tổng hợp tăng gấp 3 và số lượng tàu lớn hơn 2 lần so với tàu đã được đóng cách đây 20 năm). Đặc biệt, đội tàu container, tàu dầu cũng đã được phát triển với kích thước tàu rất lớn trong vòng 4 năm qua.
Phía Hiệp hội Chủ tàu VN, Tổng thư ký Bùi Văn Trung cho rằng, đội tàu container của Việt Nam còn quá nhỏ bé. Đến 31/3/2022, cả nước có 10 công ty vận tải container, sở hữu 48 tàu container với tổng sức chở 39.519 Teus, tổng trọng tải 548.236 DWT.
Trong số này, có tới 13 tàu trên 25 tuổi, 3 tàu trên 20 tuổi, 15 tàu có trọng tải từ 300 Teus đến dưới 600 Teus, chỉ có thể chạy ở trong nước. 17 tàu có trọng tải từ 600 Teus trở lên có thể chạy các tuyến khu vực Nội Á.
Trong khi đó, chỉ riêng Evergreen của Đài Loan đã sở hữu 116 tàu và thuê khai thác 87 tàu với tổng năng lực chuyên chở là 1,4 triệu Teus.
Lợi thế lớn khi nằm trên tuyến vận tải hàng hải trọng yếu
Nói về cơ hội của đội tàu biển quốc tế, ông Trung khẳng định “tiềm năng, lợi thế rất lớn”.
“Việt Nam có vị trí địa chính trị quan trọng, nằm trên tuyến vận tải hàng hải trọng yếu Đông-Tây bán cầu bắc, chiếm trên 80% khối lượng vận chuyển hàng hóa toàn thế giới. Khoảng 90% khối lượng hàng hóa XNK được chuyên chở bằng đường biển.
Cùng đó, tốc độ hàng hóa thông qua cảng biển nước ta tăng bình quân 10%-15% năm. Đó là một trong những lợi thế lớn để Việt Nam có thể phát triển mạnh đội tàu vận tải biển quốc tế”, ông Trung thông tin.
Trong khi đó, ông Võ Duy Thắng cho rằng Việt Nam hội nhập quốc tế sâu rộng nhiều Hiệp định thương mại tự do, là thành viên tích cực của nhiều tổ chức quốc tế như Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO), Tổ chức Lao động quốc tế (ILO)…. Những điều này thúc đẩy hàng hóa Việt Nam sản xuất ra thị trường quốc tế.
Việt Nam có nhiều lợi thế để phát triển đội tàu vận tải biển quốc tế
Cùng đó, Việt Nam đã tham gia cơ bản tất cả Công ước liên quan đến bảo đảm an toàn, an ninh hàng hải, lao động hàng hải và bảo vệ môi trường biển. Hệ thống pháp luật quốc gia liên quan đến lĩnh vực hàng hải cũng tương đối hoàn chỉnh.
Chưa kể, các quy hoạch hệ thống giao thông vận tải đã được xây dựng và ban hành, đảm bảo tính đồng bộ kết nối hiệu quả phù hợp với chiến lược, quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, gắn kết quy hoạch về trung tâm logistics, cảng cạn, kho ngoại quan trong một tổng thể thống nhất.
“Hệ thống cảng biển của Việt Nam phát triển mạnh mẽ thời gian qua, có thể đón tất cả các tàu lớn nhất thế giới vào hoạt động, thời gian tàu nằm chờ cầu để làm hàng rất thấp. Đội tàu vận tải cũng có đủ các gam tàu cơ bản vận chuyển hàng hóa với số lượng chủ tàu đông đảo và ngày càng phát triển”, ông Thắng đánh giá.
