Các quốc gia thành viên của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) đã bỏ phiếu ủng hộ việc áp dụng một hệ thống định giá carbon toàn cầu nhằm góp phần giảm lượng khí thải carbon từ hoạt động hàng hải – cơ quan vận tải biển của Liên Hợp Quốc thông báo vào thứ Sáu.

Hoạt động vận tải biển chiếm gần 3% tổng lượng khí thải nhà kính toàn cầu, theo thông tin từ IMO. Ảnh: AFP

Từ năm 2028, tất cả các tàu biển sẽ bắt buộc phải sử dụng hỗn hợp nhiên liệu ít phát thải carbon hơn, nếu không sẽ bị phạt tài chính, theo tuyên bố của IMO.

Trong số các quốc gia tham gia biểu quyết, 63 nước đã ủng hộ hệ thống định giá carbon, bao gồm Liên minh châu Âu, Brazil, Trung Quốc, Ấn Độ và Nhật Bản. Ngược lại, 16 quốc gia bỏ phiếu phản đối, trong đó có các nhà sản xuất dầu mỏ lớn như Ả Rập Xê Út, Nga và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Các quốc đảo Thái Bình Dương bỏ phiếu trắng vì cho rằng đề xuất hiện tại chưa đáp ứng được các mục tiêu về giảm phát thải. Hoa Kỳ không tham gia cuộc bỏ phiếu, trong bối cảnh nhiều chính sách môi trường từng bị thu hồi dưới thời Tổng thống Donald Trump, bao gồm cả các quy định về giới hạn khí thải nhà máy điện, tiêu chuẩn khí thải phương tiện và bảo vệ nguồn nước.

Thỏa thuận được đưa ra sau một tuần đàm phán tại London để lựa chọn cơ chế nhằm đạt mục tiêu trung hòa carbon của ngành vận tải biển vào năm 2050. Các tàu không đáp ứng tiêu chuẩn sẽ phải đóng phí hằng năm đối với mỗi tấn khí thải nhà kính vượt quá ngưỡng cho phép. IMO cho biết nguồn thu từ cơ chế này sẽ được sử dụng để khuyến khích các công nghệ phát thải bằng không hoặc gần bằng không, đồng thời hỗ trợ tài chính cho các quốc gia đang phát triển trong quá trình chuyển đổi sang vận tải biển phát thải thấp.

Các quốc đảo ở Thái Bình Dương và Caribe – vốn đặc biệt dễ bị tổn thương bởi biến đổi khí hậu – đã đề xuất mức thuế carbon cao hơn đối với vận tải biển toàn cầu. “Chúng tôi không thể ủng hộ một kết quả không phản ánh đúng chiến lược đã được thống nhất,” ông Manasseh Maelanga – Bộ trưởng Phát triển Cơ sở hạ tầng của Quần đảo Solomon – phát biểu sau khi quốc gia này bỏ phiếu trắng. Một nguồn tin từ Pháp chia sẻ với AFP rằng: “Mức độ tham vọng của thỏa thuận không như kỳ vọng của chúng tôi về lộ trình, nhưng vẫn cao hơn những gì hiện có trong khuôn khổ châu Âu.”

Theo IMO, vận tải biển hiện chiếm gần 3% lượng khí thải nhà kính toàn cầu. Ông Mark Lutes – cố vấn cao cấp tại Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF) – nhận định: “Đây là một thời khắc mang tính đột phá đối với ngành vận tải biển, đánh dấu bước ngoặt trong nỗ lực giảm khí nhà kính từ hoạt động vận tải biển toàn cầu.” Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo: “Một số điểm then chốt trong thỏa thuận vẫn còn thiếu sót và có thể khiến quá trình chuyển đổi chệch hướng.”

Phòng Thương mại Quốc tế về Vận tải biển – đại diện cho các chủ tàu và đơn vị vận hành – hoan nghênh việc các chính phủ đã nhận thức được nhu cầu cần thúc đẩy và hỗ trợ đầu tư vào nhiên liệu không phát thải, nhưng cũng bày tỏ lo ngại rằng cơ chế hiện tại vẫn chưa tạo được sự chắc chắn cần thiết. “Đây là một khuôn khổ có thể tiếp tục xây dựng và hoàn thiện,” tổ chức này cho biết. Trong khi đó, bà Constance Dijkstra – quản lý chính sách tại tổ chức vận động Transport & Environment – cho rằng việc chuyển sang nhiên liệu sinh học không phải là giải pháp, đồng thời cảnh báo việc sản xuất đại trà loại nhiên liệu này có thể gây ra tình trạng phá rừng nghiêm trọng, dù Brazil không đồng tình với quan điểm này.

Ngoài ra, các quốc gia thành viên IMO cũng đã nhất trí thiết lập một “khu vực kiểm soát” tại vùng đông bắc Đại Tây Dương, nhằm hạn chế việc sử dụng các loại nhiên liệu hàng hải gây ô nhiễm nặng tại khu vực ven biển Tây Âu, Iceland và Greenland.

AFP