Với định hướng chiến lược đúng đắn và nỗ lực của cả hệ thống chính trị cùng cộng đồng doanh nghiệp, ngành logistics Việt Nam và Đà Nẵng đang đứng trước cơ hội bứt phá, vươn tầm khu vực và quốc tế; nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong giai đoạn phát triển mới.

Khẳng định vị thế và triển vọng bứt phá

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cho biết, bước ngoặt quan trọng của ngành logistics bắt đầu từ Quyết định số 200/QĐ-TTg ngày 14/2/2017 của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics đến năm 2025. Sau 8 năm triển khai, quyết định tạo nền tảng thể chế đồng bộ, thúc đẩy cải thiện môi trường kinh doanh và định hình diện mạo mới cho ngành logistics Việt Nam.

Nổi bật nhất là tốc độ tăng trưởng ấn tượng, bình quân 14-16%/năm, luôn cao hơn nhiều so với tốc độ tăng tổng sản phẩm nội địa (GDP). Logistics hiện đóng góp khoảng 4,5-5% GDP, trở thành một trong những ngành kinh tế dịch vụ có vai trò lan tỏa và đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng. Kết quả này có được nhờ sự nỗ lực cải cách thủ tục hành chính, tối ưu hóa các quy trình liên quan, cùng với việc mở rộng, hiện đại hóa mạng lưới hạ tầng logistics từ Bắc vào Nam. Theo báo cáo Chỉ số năng lực logistics (LPI) 2023 của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam xếp thứ 43/139 quốc gia, đứng trong tốp 5 ASEAN.

Giai đoạn 2017 – 2025 cũng đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống hạ tầng logistics. Hàng loạt trung tâm logistics quy mô lớn tại Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Cần Thơ… được đưa vào vận hành, tạo trục kết nối đa phương thức hiệu quả. Mạng lưới cao tốc tăng tốc phát triển với hàng nghìn cây số mới được khai thác, rút ngắn thời gian vận chuyển và giảm chi phí. Cùng với hệ thống cảng biển nước sâu, sân bay quốc tế, trung tâm logistics chuyên dụng ngày càng hoàn thiện, Việt Nam đang từng bước tiến tới vai trò trung tâm logistics mới của khu vực.

Bên cạnh đó, cộng đồng doanh nghiệp logistics tăng trưởng mạnh mẽ, với hơn 34.000 doanh nghiệp đang hoạt động. Nhiều doanh nghiệp Việt đã tham gia sâu chuỗi cung ứng toàn cầu và đầu tư mạnh vào công nghệ như quản lý kho bãi, vận tải đa phương thức, theo dõi lô hàng thời gian thực. Chuyển đổi số trở thành xu hướng chủ đạo giúp nâng cao độ chính xác, giảm chi phí và tăng hiệu quả vận hành…

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên (thứ 5, bên phải sang) và Bí thư Thành ủy Lê Ngọc Quang (thứ 6, bên trái sang) trao Bằng khen của Bộ Trưởng Bộ Công Thương cho các tập thể, cá nhân.

Năm 2025 được xem là cột mốc đặc biệt quan trọng của ngành logistics Việt Nam. Hàng loạt dự án hạ tầng chiến lược hoàn thành hoặc được khởi công: cao tốc Bắc – Nam cơ bản hoàn thiện 3.000km, thêm nhiều bến cảng mới ở miền Bắc, các cảng Trung Bộ nâng cấp mạnh, sân bay Long Thành giai đoạn 1 tăng tốc, sân bay Gia Kiệm chuẩn bị triển khai; tuyến đường sắt Lạch Huyện – Hải Phòng khởi công cuối năm, bổ sung phương thức vận tải chiến lược kết nối cảng lớn nhất miền Bắc. Đồng thời Đà Nẵng được cho phép thành lập Khu thương mại tự do đầu tiên, mở ra mô hình kinh tế mới phục vụ logistics và thương mại quốc tế.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Việt Nam có lợi thế về vị trí địa – chính trị và địa – kinh tế, nhưng đầu tư cho logistics còn manh mún, nên dư địa phát triển ngành còn lớn. Để hướng tới tăng trưởng bình quân hơn 10%/năm trong 5 năm tới, Chính phủ đặt mục tiêu: Tỷ trọng giá trị tăng thêm của logistics đạt 5-7% GDP, tốc độ tăng trưởng 12-15%/năm và chi phí logistics giảm xuống 12-15% GDP. Để hiện thực hóa mục tiêu trên, nhiệm vụ trọng tâm là hoàn thiện thể chế và chính sách, tạo môi trường kinh doanh ổn định, minh bạch, thuận lợi cho doanh nghiệp, đồng thời cắt giảm thủ tục hành chính và loại bỏ rào cản làm tăng chi phí.

Song song, xây dựng hệ thống hạ tầng logistics xanh và số, kết nối đồng bộ với Cơ chế một cửa quốc gia, triển khai lộ trình giảm phát thải, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, tái chế bao bì và quản lý carbon, tăng cường hợp tác quốc tế về logistics carbon thấp.

Về nguồn nhân lực, tập trung đào tạo lực lượng logistics xanh, đưa chuẩn kỹ năng nghề vào khung đào tạo quốc gia và hợp tác quốc tế đào tạo nhân lực số, chuyên quản lý dữ liệu và phân tích logistics bằng trí tuệ nhân tạo, nâng cao hiệu quả và bền vững cho toàn ngành.

Dẫn lối tăng trưởng

Đà Nẵng, đô thị động lực của miền Trung, đang từng bước khẳng định vị thế mới trong không gian phát triển quốc gia và khu vực. Giám đốc Sở Công Thương thành phố Lê Thị Kim Phương cho biết, các cơ chế bước ngoặt như Nghị quyết số 22/2025/QH15 về Trung tâm tài chính quốc tế hay Nghị quyết số 136/2024/QH15 về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm chính sách đặc thù mở ra “không gian thể chế mới” cho Đà Nẵng.

Bí thư Thành ủy Lê Ngọc Quang (giữa) nghe báo cáo tiến độ Dự án đầu tư xây dựng bến cảng Liên Chiểu và đường ven biển nối dài cảng Liên Chiểu.

Nhận thấy logistics là ngành dịch vụ trọng điểm, mang tính lan tỏa cao, Đà Nẵng đã tập trung đầu tư mạnh vào hệ thống hạ tầng giao thông và hậu cần. Nhiều dự án quy mô lớn đã và đang triển khai, gồm cảng Tiên Sa, cảng Liên Chiểu, cảng Kỳ Hà, sân bay quốc tế Đà Nẵng, sân bay Chu Lai, cùng mạng lưới cao tốc, đường sắt, đường bộ kết nối các khu công nghiệp và trung tâm logistics trong vùng.

Sân bay quốc tế Đà Nẵng đạt cấp 4E, phục vụ khách thương gia và dịch vụ cao cấp, sân bay Chu Lai cấp 4F được định hướng trở thành trung tâm logistics hàng không chuyên sâu, đáp ứng vận chuyển hàng hóa giá trị cao, tốc độ giao nhận nhanh. Cảng Tiên Sa tiếp nhận tàu đến 50.000 tấn phục vụ hàng hóa và du lịch, cảng Liên Chiểu (đang xây) đón tàu 100.000 tấn với container, hàng rời và tàu khách, cảng Chu Lai mở rộng khả năng tiếp nhận tàu lớn, kết nối tuyến hàng hải quốc tế. Đường sắt Bắc – Nam hiện hữu và quy hoạch đường sắt tốc độ cao đi qua thành phố; bổ sung hai tuyến đô thị LRT Đà Nẵng – Hội An và MRT Đà Nẵng – Chu Lai – Kỳ Hà. Mạng lưới đường bộ 13.500km liên kết cao tốc, quốc lộ và các tuyến địa phương.

Ngày 13/6/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1142/QĐ-TTg thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng. Khu thương mại tự do được định vị là trung tâm sản xuất – trung chuyển hàng hóa quốc tế, kết nối trực tiếp với cảng Liên Chiểu, sân bay quốc tế Đà Nẵng và Hành lang kinh tế Đông -Tây. Sự hình thành khu thương mại tự do tạo “cú hích” cho công nghiệp công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, logistics xanh và chuyển đổi số, đồng thời nâng tầm vị thế Đà Nẵng trên bản đồ thương mại quốc tế.

Theo mục tiêu giai đoạn 2021 – 2030, ngành logistics – vận tải – kho bãi của Đà Nẵng hướng tới tăng trưởng bình quân hơn 11%/năm; đến năm 2030, đóng góp khoảng 15% GRDP thành phố. Hệ thống hạ tầng chiến lược như cảng Liên Chiểu, cảng Kỳ Hà, ga hàng hóa đường sắt, sân bay quốc tế Đà Nẵng và sân bay Chu Lai sẽ là cửa ngõ vận tải quan trọng, kết nối trực tiếp thị trường trong nước, ASEAN và toàn cầu.

“Với định hướng hiện đại, bền vững và đồng bộ, ngành logistics Đà Nẵng sẽ phát triển đa dạng loại hình dịch vụ, nâng cao giá trị hàng hóa qua cảng biển và hàng không, thúc đẩy logistics thương mại điện tử và logistics xanh, góp phần đưa thành phố trở thành trung tâm logistics cấp quốc gia, có vị thế quốc tế trong thập kỷ tới”.

Cơ hội cho miền Trung

Các đại biểu dự phiên thảo luận trong phiên chuyên đề “Tìm cơ hội bứt phá cho logistics miền Trung” trong khuôn khổ Diễn đàn Logistics Việt Nam 2025

Nhìn nhận tiềm năng của khu thương mại tự do gắn với cảng nước sâu Liên Chiểu là rất lớn và Đà Nẵng hội tụ “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”, ông Lê Quang Trung, Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC) cho rằng, cơ hội luôn đi kèm thách thức, như chính sách, tài chính, nhân lực và vận hành đồng bộ. Khu thương mại tự do là mô hình phổ biến trên thế giới, nhưng tại Việt Nam thì Đà Nẵng là mô hình đầu tiên, làm sao để các chính sách đưa ra phải đi vào thực tế, phù hợp với điều kiện Việt Nam nhưng vẫn đảm bảo tính cạnh tranh là yêu cầu đặt ra.

Cảng Liên Chiểu đẩy nhanh tiến độ thi công

“Với vai trò là doanh nghiệp hàng hải hàng đầu về cảng biển (bao gồm Cảng Đà Nẵng), chúng tôi đã có chiến lược toàn diện và sẵn sàng đồng hành với Chính phủ và Đà Nẵng. Chúng tôi sẽ đóng góp về mặt chính sách, cũng như các vấn đề về kết nối kỹ thuật giữa hệ thống logistics hiện tại và tương lai. Hiện tại, một số tập đoàn logistics quốc tế đang bày tỏ quan tâm, trao đổi với VIMC về việc đầu tư vào Khu thương mại tự do Đà Nẵng. VIMC vừa kết nối tuyến hàng hải từ Khâm Châu (Trung Quốc) vào Hải Phòng và tuyến này sắp tới sẽ kết nối với Đà Nẵng. Đây là giải pháp tốt để thúc đẩy thương mại thời gian tới, vì cảng Khâm Châu gắn liền Khu thương mại tự do tại Quảng Tây (Trung Quốc)”, ông Trung nói.

Ông Nguyễn Xuân Kỳ, đồng Chủ tịch Ủy ban Logistics và Vận tải của Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham) thông tin, kim ngạch xuất khẩu Việt Nam – Hoa Kỳ trong 10 tháng năm 2025 đạt hơn 126 tỷ USD, tương đương với cả năm 2024, mức cao nhất từ trước đến nay và tăng gần 28% so với cùng kỳ năm 2024. Có thể thấy, Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Bối cảnh này là một tín hiệu rất tốt để Đà Nẵng phân tích và đưa ra những kế hoạch lớn nhằm thu hút chuỗi cung ứng toàn cầu, tận dụng ba lợi thế chiến lược: khu thương mại tự do, cảng Liên Chiểu và trung tâm tài chính quốc tế. Đây là điều mà các địa phương khác chưa làm được.

Tuy nhiên, năm 2025 này, sản lượng xuất khẩu của hàng container qua cảng Đà Nẵng đến hết tháng 10 chỉ đạt khoảng 700.000 TEU, dự kiến kết thúc năm nay khoảng 850.000 TEU, như vậy vẫn còn chênh lệch so với nhiều cảng khác. Do đó, yêu cầu cấp thiết là phải sớm vận hành cảng Liên Chiểu, phải làm sao để bến cảng container Liên Chiểu được đầu tư theo chuẩn xanh, hiện đại, thông minh, quan trọng nhất là phải đón được các tàu lớn (200.000 – 240.000 tấn trọng tải, tương đương 20.000 – 24.000 TEU) ghé vào trực tiếp để đưa hàng hóa đi. Về phía Amcham đã có kế hoạch làm việc với thành phố thời gian tới để kết nối thương mại và logistics.