Chuyển đổi số giúp các DN logistics giải quyết các vấn đề liên quan tới nghiệp vụ khai thác, tối ưu hóa khả năng lưu chuyển hàng hóa, giảm thời gian giao, nhận, giảm thiểu rủi ro trong quá trình vận hành…
Theo khảo sát của Hiệp hội DN Logistics Việt Nam (VLA), đại dịch COVID-19 đã khiến nhiều DN sụt giảm doanh thu từ 10 – 30% so với cùng kỳ năm trước và buộc phải áp dụng những cách thức hoạt động mới, từ đó định vị lại qua chuyển đổi số.
Ông Nguyễn Tương, Phó Tổng Thư ký VLA nhận xét khi đại dịch COVID-19 bùng phát, các DN logistics phải đối mặt với tình trạng đơn hàng ít, doanh thu sụt giảm.
Đường 1 chiều
Thị trường logistics đang thu hút trên 4.000 DN, tập trung chủ yếu ở Hà Nội và TPHCM. Trong đó, có khoảng 30 DN cung cấp dịch vụ logistics xuyên quốc gia đang hoạt động tại Việt Nam. Để tồn tại, các DN buộc phải tái cấu trúc, tận dụng lợi thế của công nghệ số tạo nên thay đổi lớn về sản lượng, năng suất.
Một nghiên cứu của VLA cho thấy, tỷ lệ chi phí logistics so với GDP quốc gia của Việt Nam là 18%, trong khi con số này ở các nước phát triển chỉ 9-14%. Trong tổng chi phí logistics thì chi phí vận tải chiếm 60%, chi phí xếp dỡ chiếm 21%, chi phí kho bãi chiếm 12%…
Chi phí logistics của Việt Nam vẫn còn khá cao so với các quốc gia như Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản và khối EU do hạn chế về kết cấu hạ tầng cảng biển gắn liền với dịch vụ sau cảng; công tác quy hoạch hạ tầng logistics, gồm cảng biển, cảng cạn, trung tâm logistics, depot, bãi đậu xe tải, xe container… chưa hiệu quả. Do đó, ứng dụng công nghệ số hóa là yêu cầu cần thiết để cắt giảm chi phí. Đây là con đường một chiều mà các DN không thể lựa chọn khác nếu muốn tồn tại, phát triển.
Tuy nhiên, đa phần các DN logistics của Việt Nam vẫn chưa đầu tư đúng mức cho công nghệ, dẫn tới cạnh tranh vất vả với các DN nước ngoài. Điển hình như hệ thống cảng của Việt Nam, với 281 cảng trải dài khắp lãnh thổ có tổng công suất trên 550 triệu tấn/năm, hệ thống cảng có tiềm năng khai thác rất lớn nhưng chưa được đầu tư bài bản về ứng dụng công nghệ thông tin vào khai thác sản xuất. Do chưa ứng dụng công nghệ phần mềm hiện đại vào vận hành cảng, chủ yếu dùng nhân công kết hợp với một số phần mềm đơn giản và riêng lẻ để giải quyết các vấn đề liên quan tới nghiệp vụ khai thác cảng nên các cảng không thể tối ưu hóa khả năng lưu chuyển hàng hóa, gây chậm trễ và tắc nghẽn.
Dù đã được diễn ra từ vài năm trở lại đây nhưng xu hướng số hóa trong logistics lại càng được đẩy mạnh hơn trong đại dịch COVID-19. Việc xây dựng các sàn thương mại điện tử, triển khai các giải pháp về lệnh giao hàng điện tử sẽ mang lại cơ hội cho DN trong bối cảnh đại dịch COVID-19 vẫn đang diễn biến phức tạp trên thế giới.
“Chuyển đổi số giúp các DN tham gia vào chuỗi cung ứng lớn hơn, nhưng để thành công phải có sự cam kết, quyết tâm từ lãnh đạo để gây dựng được văn hóa DN tạo nên nhận thức việc chuyển đổi số là tất yếu”, ông Nguyễn Tương chia sẻ.
Cơ hội từ những “cao tốc” FTA
Bên cạnh cơ hội đến từ logistics cho thương mại điện tử, ông Nguyễn Tương cho rằng những hiệp định thương mại tự do (FTA) mới được Việt Nam ký kết với những đối tác thương mại lớn như Liên minh châu Âu (EVFTA) mang lại nhiều thuận lợi cho ngành dịch vụ logistics, là đòn bẩy tăng trưởng quan trọng sau đại dịch COVID-19
Những hiệp định như EVFTA sẽ là cú hích cho hoạt động sản xuất và xuất nhập khẩu của Việt Nam. Khi hoạt động sản xuất và xuất nhập khẩu phát triển thì sẽ kéo theo sự phát triển của ngành logistics.
Những phần việc mà các tập đoàn logistics lớn trên thế giới không làm khi thâm nhập thị trường Việt Nam sẽ là cơ hội cho DN Việt, nhất là những việc vận tải, giao nhận và thủ tục hải quan trong nước.
Bên cạnh đó, với cam kết loại bỏ thuế quan của Việt Nam cho phương tiện vận tải, các loại máy móc, thiết bị công nghệ phục vụ hoạt động logistics từ EU là cơ hội để DN logistics trong nước có thể mua những sản phẩm phục vụ sản xuất với giá hợp lý, tiết kiệm chi phí sản xuất, cải thiện năng lực công nghệ, tăng cường năng lực tự thực hiện, giảm các dịch vụ thuê ngoài.
Tuy nhiên, cơ hội lớn luôn song hành cùng thách thức. Độ mở của nền kinh tế Việt Nam đồng nghĩa với việc các DN trong nước phải tham gia vào cuộc đua căng thẳng với những tập đoàn logistics lớn trên thế giới có trình độ cao hơn và vốn mạnh hơn nhiều. Vì thế, nếu không biết chắt chiu cơ hội, DN logistics Việt Nam sẽ không giành được lợi thế.
